Namakak ang Gobyerno?

Sugod niadtong Sabado Mayo 31, 2008, ang Liquified Petroleum Gas (LPG) gipatas-an na sa tag P3.00 kada kilo ang matag 11 kilos nga tangke. Ang LPG Marketers Association maoy misibya niini. Sa ato pa, P33.00 ang usbaw sa kada tangke. Ug diri sa amo sa Gensan, Surigao del Sur, ang kasamtangang presyo sa gasul tank nga tag P698, kon dungangan og P33.00, moabot na ngadto sa P731.00 matag tangke nga 11 kilos.

Ang atong nahisgutan sa unahan mao ang LPG nga gamiton aron pagluto sa bugas, ug walay pay labot ang uban nga lutuonon nga puwerte na usab kataas ang mga presyo niini.

Ang bugas nga medyo hamis, kaniadtong milabayng adlaw diri sa Tandag City, dunay P35-36.00 kada kilo. Apan sugod sa buntag sa Byernes natingala ang mga pumapalit ngano nga mikalit man pag-isbaw ang presyo sa tag P42.00-P43 matag kilo. Nakurat ang mamalitay tungod kay wala pay gani tulo ka adlaw, mimarka na ang usbaw ngadto sa tag P6.00-P7.00 matag kilo ang retail price.

Mao nga aron masayran unsay nahitabo, akong gitawagan ang usa ka wholesaler/retailer sa bugas nga mao si Lester Dagondon, manager sa Estrella Marketing sa Tandag City ug gikahinabi ko sa telepono.

Matod ni Lester: “Kuya Willy, (akong radio name) nahitabo ang kalit nga pag-usbaw sa presyo sa bugas dinhi sa Tandag City tungod sa pipila ka mga hinungdan. Una, sa pag-usbaw sa gasolina ug krudo niining semanaha, misunod dayon pag-usbaw ang presyo sa humay. Kada kilo nga humay mogasto ang komersyante og 31 sentabos, mohatag pa og 20 sentabos kada kada kilo nga komisyon ngadto sa nagpaigo kon hain makapalit og humay ang negosyante isip insentibo. Unya, ang percentage of recovery gikan sa galingan 61% lamang tungod kay upahon ang humay karon gikan sa tresher ilabina ang humay nga gikan sa San Miquel nga maoy nag-ani karon.”

Ika duha, tungod kay taas pa ang panahon nga maka-ani ang mga mag-uuma gikan sa CARCANMADCARLAN area. Sa Agusto ngadto pa Septyembre sila didto mag-ani, busa kulang ang suplay. Nia usab karon ang mga mamalitay og humay gikan sa Davao, Gensan, Cotabato, Bukidnon, Zamboanga ug uban pang mga lugar sa Mindanao. Kini sila maoy mopuhal sa presyo. Kaniadtong milabayng semana, ang presyo sa humay tag P20-22 pa kada kilo apan karon nahitabo na ang palabwanay sa presyo ug ang highest bidder maoy makapalit og daghan. Ang presyo sa humay, moabot na gikan P22-P25.00 matag kilo,” patin-aw ni Lester.

Ang kamatuoran, matod ni Lester, bisan kinsa nasayod nga KULANG gyud ang supply sa bugas. Kon dili pa kulang, ngano nga ang taga Zamboanga nga namaligya og baka ug kabaw, dinhi sa ato namalit og humay sa ilang pagbalik didto, ug namuhal sa P23-P25.00 ang kilo.? “Wala lang gyud itug-an sa atong gobyerno ang kamatuoran,” matod ni Lester.

Ang National Food Authority (NFA) diyutay ra sab ang ilang gi-display nga NFA rice didto sa ilang retail outlets karon tungod kay paspas kayo ang pinalitay ug dili makasustenir ang ilang stocks. Apan ang gobyerno permi nagbandilyo nga daghan ang bugas! Unsa na ni? NAMAKAK ANG GOBYERNO? (Willy Evangelio)